2020 heeft voor cultuur in het teken gestaan voor Corona. De cultuursector is hard getroffen door Corona, dit omdat instellingen dicht moesten en kaartverkoop niet mogelijk was. Vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken hebben we een tegemoetkoming van € 788.000 gekregen in het gemeentefonds om financiële schade in de lokale culturele infrastructuur te compenseren. Er is een Covid Steun- en Herstelregeling ontwikkeld. Via deze regeling zijn Edese culturele instellingen gecompenseerd voor een bedrag van € 695.000. Hierdoor is het financiële effect beperkt gebleven. De verwachting is dat ook in 2021 de effecten nog lang merkbaar zijn. Daarbij gaat het zowel om de financiële huishouding van de instellingen, maar ook over bijvoorbeeld inzet van vrijwilligers. Dit blijven we in 2021 monitoren en waar nodig extra op inzetten.
In 2020 heeft het verdiepingsonderzoek naar behoefte op het gebied van cultuur onder inwoners plaatsgevonden. De resultaten worden gebruikt bij de ontwikkeling van toekomstig cultuurbeleid. Daarnaast is voor 2021 is een aangepast programma opgesteld voor de Proeftuin Ede-Wageningen, wat uitgevoerd gaat worden. Het project Proeftuin Ede-Wageningen is een tweejarig project (eind 2019-2021). Tevens is de evaluatie van het cultuurfonds uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau. Het college heeft besloten om niet opnieuw een subsidie te verlenen voor de komende periode. De raad is hierover geïnformeerd. Een deel van de taken wordt overgeheveld naar een nog aan te stellen cultuurmakelaar.
Ook is in het kader van 75 jaar vrijheid een bevrijdingsconcert georganiseerd in het Openluchttheater. De hele viering van 75 jaar vrijheid is niet doorgegaan door de coronacrisis. Er wordt nog bekeken of delen van het programma nog in 2021 kunnen worden uitgevoerd. Tot slot, vanaf 2020 wordt een structurele subsidie aan het Akoesticum verstrekt ten behoeve van de culturele programmering van het Akoesticum.
Erfgoed
Monumentenzorg, archeologie en archief opereerden in 2020 op basis van hun wettelijke taken en het programma Erfgoed, zoals verwoord in de beleidsnota "Erfgoed maakt Ede!" (2018). Binnen het programma Erfgoed (2018) is het waardestellend onderzoek naar ‘Erfgoed uit Oorlog & Wederopbouw buitengebied Ede (1940-1965)’ uitgewerkt. Planologische bescherming van ‘Karakteristieke Panden’ loopt; afronding is in 2021 voorzien. Er is een begin gemaakt met inventarisatie van funerair erfgoed (graven en begraafplaatsen) en in het najaar is de actualisatie van de Cultuurhistorische Waardenkaart (2012) ter hand genomen. Dit laatste, als gevolg van bezuinigingen, echter op een lager ambitieniveau dan in het programma Erfgoed vermeld.
Door archeologische adviseurs is een 30-tal relatief kleine onderzoeken begeleid in het kader van circa 160 vergunning- en planprocedures. Monumentenzorg adviseerde over circa 70 veranderplannen voor gebouwde monumenten en tientallen schetsontwerpen voor landelijk en stedelijk gebied, in het bijzonder de school in het voormalige Kantinegebouw en de ‘Muurwoningen’ achter de fabrieksgevels op het Enkaterrein, Villa Oase aan de Oude Bennekomseweg en het Oude Politiebureau aan de Breelaan.
In 2020 zijn 44 subsidiebeschikkingen afgegeven ter bevordering van onderhoud en restauratie van gemeentelijke monumenten. Er waren meer aanvragen dan gehonoreerd konden worden op basis van het beschikbare budget. Onder regie van de gemeente heeft de provincie Gelderland met € 95.000 extra bijgedragen.
Beleidsmatig vragen opgaven in het kader van de Omgevingswet nog steeds prioriteit. Ter voorbereiding op de wet zijn regels over de fysieke leefomgeving in kaart gebracht en geactualiseerd, waaronder de Erfgoedverordening Ede (september 2020) en de bijbehorende uitvoeringsvoorschriften (Beleidsregel MOOI Ede).
Als gevolg van corona(maatregelen) was vanaf februari nauwelijks ruimte voor fysieke erfgoedprojecten voor en door publiek. Open Monumentendag, en andere activiteiten in Cultura Erfgoed, vonden plaats in afgeslankte of digitale vorm en er waren extra uitzendingen van Omroep Ede en TV Gelderland. Cultuurhistorisch onderzoek werd voornamelijk uitgevoerd bij professionals en vrijwilligers thuis en ontmoeten, ontdekken en beleven gebeurde online.